Động Từ Ly Hợp Trong Tiếng Trung Là Gì? Cách Nhận Biết Và Sử Dụng

Updated: Jul 20

Khi học tiếng Trung, chắc chắn bạn đã gặp các từ như "吃饭" (chīfàn - ăn cơm), "睡觉" (shuìjiào - ngủ), "见面" (jiànmiàn - gặp mặt). Trông chúng có vẻ như những động từ bình thường, nhưng thực chất chúng là động từ ly hợp (离合动词 - líhé dòngcí) - một trong những điểm ngữ pháp đặc biệt cần lưu ý trong tiếng Trung.

Vậy động từ ly hợp là gì và tại sao chúng lại đặc biệt như vậy? Hãy cùng Trung tâm Tiếng Trung Ni Hao giải mã nhé!

Động Từ Ly Hợp Là Gì?

Động từ ly hợp là một loại từ thường có kết cấu "Động từ + Tân ngữ" nhưng lại hoạt động như một động từ duy nhất. "Ly hợp" có nghĩa là chúng có thể tách ra (ly) để chèn các thành phần khác vào giữa, hoặc kết hợp (hợp) lại với nhau.

吃饭 (chīfàn) = 吃 (động từ "ăn") + 饭 (tân ngữ "cơm")
睡觉 (shuìjiào) = 睡 (động từ "ngủ") + 觉 (tân ngữ "giấc")

Cách Nhận Biết Và Các Quy Tắc Sử Dụng "Bất Di Bất Dịch"

Để sử dụng đúng động từ ly hợp, bạn phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc sau.

1. Không Thể Mang Tân Ngữ Trực Tiếp

Vì bản thân động từ ly hợp đã chứa tân ngữ bên trong nên nó không thể mang thêm một tân ngữ khác trực tiếp phía sau.

(❌) SAI: 我吃饭晚饭。
(✅) ĐÚNG: 我吃晚饭。(Wǒ chī wǎnfàn.) - Tôi ăn cơm tối. (Dùng động từ “chī” ghép với tân ngữ “wǎnfàn”)
(❌) SAI: 我们见面他。
(✅) ĐÚNG: 我们跟他见面。(Wǒmen gēn tā jiànmiàn.) - Chúng tôi gặp mặt anh ấy. (Dùng giới từ “gēn” đưa tân ngữ ra trước)

2. Các Thành Phần Khác Phải Được Chèn Vào Giữa

Trợ từ động thái (了, 着, 过), bổ ngữ thời lượng, bổ ngữ động lượng... phải được đặt vào giữa phần động từ và phần tân ngữ.

Biểu thị hành động đã hoàn thành (了):
- 我吃了一顿饭。(Wǒ chīle yí dùn fàn.) - Tôi đã ăn một bữa cơm.
- 她没结过婚。(Tā méi jiéguò hūn.) - Cô ấy chưa từng kết hôn.
Biểu thị thời gian thực hiện hành động:
- 我每天睡八个小时的觉。(Wǒ měitiān shuì bā gè xiǎoshí de jiào.) - Tôi mỗi ngày ngủ 8 tiếng.
Biểu thị số lần thực hiện hành động:
- 我见过他三次面。(Wǒ jiànguò tā sān cì miàn) - Tôi đã gặp anh ấy 3 lần.
Khi kết hợp cùng bổ ngữ trình độ 得

Cách dùng	Ví dụ
Chủ ngữ + Động từ + Tân ngữ + Động từ + 得 + Bổ ngữ trạng thái	他唱歌唱得很好。/Tā chànggē chàng de hěn hǎo./ Anh ấy hát rất hay.
Chủ ngữ + Tân ngữ + Động từ + 得 + Bổ ngữ trạng thái	他歌唱得很好。/Tā gē chàng de hěn hǎo./ Anh ấy hát rất hay.

3. Hình Thức Trùng Điệp Của Động Từ Ly Hợp

Khi muốn diễn tả hành động diễn ra trong một thời gian ngắn, số lượng ít, mức độ nhẹ, xem nhẹ/tự dưng,…, ta phải lặp lại phần động từ.

Cấu trúc: AAB

Ví dụ:

· 唱唱歌 /chàngchang gē/ Hát

· 跳跳舞 /tiàotiao wǔ/ Nhảy

· 散散步 /sànsan bù/ - Đi dạo

Một Số Động Từ Ly Hợp Thường Gặp

帮忙 (bāngmáng): giúp đỡ
聊天 (liáotiān): nói chuyện, tán gẫu
生气 (shēngqì): tức giận
游泳 (yóuyǒng): bơi lội
跑步 (pǎobù): chạy bộ
睡觉 (shuìjiào): ngủ
唱歌 (chànggē): ca hát
跳舞 (tiàowǔ): khiêu vũ, nhảy múa
毕业 (bìyè): tốt nghiệp
见面 (jiànmiàn): gặp, gặp mặt

Tổng Kết

Động từ ly hợp có thể là một thử thách trong quá trình học tiếng Trung, nhưng khi đã nắm vững các quy tắc, bạn sẽ thấy chúng không còn quá khó khăn nữa. Bạn cũng có thể xem thêm các chủ điểm ngữ pháp hữu ích khác trên website của chúng tôi.

Và nếu như bạn đang tìm một nơi để bắt đầu hành trình ngoại ngữ của mình thì hãy tham khảo ngay Lộ trình học tiếng Trung từ A-Z tại Trung tâm Tiếng Trung Ni Hao. Chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn lộ trình học tiếng Trung hiệu quả và sự hỗ trợ cần thiết để bạn tự tin làm chủ ngoại ngữ này.