Phân Biệt "想" (Xiǎng) và "要" (Yào): Cách biểu đạt ý muốn trong tiếng Trung

Updated: Jul 21

Trong tiếng Trung, "想" (xiǎng) và "要" (yào) là hai trong số những động từ năng nguyện được sử dụng thường xuyên nhất để biểu đạt ý muốn. Tuy nhiên, đối với người mới học, việc phân biệt sắc thái ý nghĩa của chúng có thể khá mơ hồ. Sử dụng sai có thể khiến câu nói của bạn trở nên thiếu tự nhiên hoặc thậm chí là khiếm nhã.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt và cách dùng của "想" và "要" để giao tiếp tiếng Trung theo tình huống một cách hiệu quả nhất.

1. "想" (xiǎng) - Mong muốn, suy nghĩ, dự định

"想" thể hiện một mong muốn, một ý nghĩ, hoặc một kế hoạch nảy ra trong đầu. Nó mang sắc thái nhẹ nhàng, thiên về mặt suy nghĩ và cảm tính hơn là một quyết định chắc chắn.

Cấu trúc	Cách dùng	Ví dụ
Chủ ngữ + 想 + Danh từ	Tạm dịch là nhớ ai, nhớ sự việc nào đó.	我想家了。 /Wǒ xiǎng jiā le./: Tôi nhớ nhà rồi. 爸爸打电话的时候跟我说，他很想我。/Bāba dǎ diànhuà de shíhòu gēn wǒ shuō, tā hěn xiǎng wǒ./: Lúc ba gọi điện thoại nói chuyện với tôi, ông ấy nói rất nhớ tôi.
Chủ ngữ + 想 + Động từ	Tạm dịch là “muốn”, dùng để bày tỏ ý muốn một cách lịch sự, mang ngữ khí nhẹ nhàng.	我想喝咖啡。 /Wǒ xiǎng hē kāfēi./: Tôi muốn uống cà phê. 她想去中国旅游。 /Tā xiǎng qù Zhōngguó lǚyóu./: Cô ấy muốn đi du lịch Trung Quốc.

Dạng phủ định: Dùng 不想 (bù xiǎng) để diễn tả "không muốn".

我不想上班。 (Wǒ bùxiǎng shàngbān.) -> Tôi không muốn đi làm.

2. "要" (yào) - Cần, quyết định, yêu cầu

"要" mang sắc thái mạnh mẽ và quyết đoán hơn "想". Nó không chỉ là một suy nghĩ mà còn thể hiện một nhu cầu, một quyết tâm, hoặc một yêu cầu cụ thể.

Cấu trúc	Cách dùng	Ví dụ
Chủ ngữ + 要 + Danh từ	Thường dùng trong mẫu câu "muốn mua cái gì đó" hoặc muốn gọi đồ trong nhà hàng.	我要一杯咖啡。 /Wǒ yào yībēi kāfēi./: Tôi muốn một ly cà phê. 你们要冰水还是热水？/Nǐmen yào bīng shuǐ háishì rè shuǐ?/: Các bạn muốn dùng nước nóng hay nước đá?
Chủ ngữ + 要 + Động từ	Muốn (mang ý cần, phải, nên).	我要休息。/Wǒ yào xiūxi./: Tôi muốn/cần nghỉ ngơi. 你们要喝什么？/Nǐmen yào hē shénme?/: Các bạn muốn uống gì? 开车要小心。/Kāichē yào xiǎoxīn./: Lái xe phải cẩn thận.
Dùng để chỉ những kế hoạch sẽ được thực hiện trong tương lai gần.	明天我要去北京。 (Míngtiān wǒ yào qù Běijīng .) -> Ngày mai tôi sẽ đi Bắc Kinh. 结婚以后，你们要去哪儿旅行?/Jiéhūn yǐhòu, nǐmen yào qù nǎr lǚxíng?/: Sau khi kết hôn, các bạn muốn đi du lịch ở đâu? 下个月我要找新工作。/Xià gè yuè wǒ yào zhǎo xīn gōngzuò./: Tháng sau tôi muốn tìm một công việc mới.

Dạng phủ định: Lưu ý 不要 (búyào) cũng mang ý nghĩa "đừng", là một lời khuyên hoặc cấm đoán, chứ không đơn thuần là "không muốn".

你不要说话！ (Nǐ búyào shuōhuà!) -> Bạn đừng nói chuyện nữa!

Việc hiểu sâu sắc thái từ vựng là một phần quan trọng khi học tiếng Trung hiệu quả.

3. So sánh trực tiếp "想" và "要"

Tình huống	Dùng "想" (Xiǎng)	Dùng "要" (Yào)
Gọi đồ ăn	我想喝奶茶。(Tôi muốn uống trà sữa) -> Sắc thái nhẹ, có thể đổi ý.	我要一杯奶茶。(Cho tôi một ly trà sữa) -> Yêu cầu trực tiếp, chắc chắn.
Nói về kế hoạch	我想买新手机。(Tôi muốn mua điện thoại mới) -> Mới chỉ là ý định.	我要买新手机。(Tôi muốn mua điện thoại mới) -> Đã quyết định và sẽ làm.
Phủ định	我不想去。(Tôi không muốn đi) -> Diễn tả cảm xúc cá nhân.	不要去！(Đừng đi!) -> Lời khuyên hoặc mệnh lệnh.

4. Kết luận

Tóm lại, hãy dùng "想" khi bạn đang nói về một mong muốn trong suy nghĩ và dùng "要" khi bạn nói về một quyết định chắc chắn hoặc một nhu cầu cấp thiết. Nắm vững sự khác biệt này sẽ giúp bạn giao tiếp tiếng Trung một cách tinh tế và chính xác hơn rất nhiều. Nếu bạn cần một lộ trình học bài bản để nắm vững những khác biệt tinh tế này, các khóa học tiếng Trung online cá nhân hóa của Tiếng Trung Ni Hao có thể là lựa chọn tuyệt vời, giúp bạn được giải đáp thắc mắc một cách chi tiết nhất. Chi tiết liên hệ thông tin dưới đây!